MPSC अभ्यासक्रम व विषय वाटणी

1️⃣ प्रत्येक टप्प्याचा अभ्यासक्रम

MPSC परीक्षा तीन टप्प्यांत घेतली जाते:

1. पूर्व परीक्षा (Prelims)
2. मुख्य परीक्षा (Mains)
3. मुलाखत (Interview)

🟢 १. पूर्व परीक्षा (Prelims) अभ्यासक्रम

पूर्व परीक्षा ही निवड प्रक्रिया सुरू करण्याचा पहिला टप्पा असतो. यामध्ये दोन पेपर्स असतात:

📌 पेपर 1: सामान्य अध्ययन (General Studies)

• चालू घडामोडी (Current Affairs)
• भारतीय राज्यघटना व प्रशासन (Indian Polity and Governance)
• महाराष्ट्र, भारत व जागतिक भूगोल (Geography of Maharashtra, India & World)
• आर्थिक व सामाजिक विकास (Economic and Social Development)
• पर्यावरण व जैवविविधता (Environment and Ecology)
• सामान्य विज्ञान (General Science)
• इतिहास व भारतीय राष्ट्रीय चळवळ (History and Indian National Movement)

📌 पेपर 2: CSAT (Civil Services Aptitude Test)

• समास, वाक्यरचना आणि संज्ञा (Comprehension, Grammar & Sentence Structure)
• अंकगणित आणि बुद्धिमत्ता चाचणी (Quantitative Aptitude & Logical Reasoning)
• निर्णयक्षमता आणि समस्या सोडविण्याची क्षमता (Decision Making & Problem Solving)
• संवाद कौशल्ये (Interpersonal Skills & Communication)

🔵 २. मुख्य परीक्षा (Mains) अभ्यासक्रम

मुख्य परीक्षा ही अधिक सखोल आणि तांत्रिक स्वरूपाची असते. यामध्ये सहा पेपर्स असतात:

📌 पेपर 1: मराठी (Marathi)

• निबंध लेखन (Essay Writing)
• संक्षेपण लेखन (Precis Writing)
• अनुवाद (Translation)
• व्याकरण आणि भाषाशुद्धी (Grammar & Language Correction)

📌 पेपर 2: इंग्रजी (English)

• निबंध लेखन (Essay Writing)
• संक्षेपण लेखन (Precis Writing)
• अनुवाद (Translation)
• व्याकरण आणि भाषाशुद्धी (Grammar & Language Correction)

📌 पेपर 3: सामान्य अध्ययन – 1 (General Studies – 1)

• महाराष्ट्र, भारत व जागतिक इतिहास (History of Maharashtra, India & World)
• भूगोल (Geography)
• भारतीय समाजव्यवस्था आणि सामाजिक सुधारणा (Indian Society & Social Reforms)

📌 पेपर 4: सामान्य अध्ययन – 2 (General Studies – 2)

• भारतीय राज्यघटना आणि प्रशासन (Indian Constitution & Governance)
• न्यायव्यवस्था (Judiciary System)
• प्रशासनिक धोरणे (Administrative Policies)

📌 पेपर 5: सामान्य अध्ययन – 3 (General Studies – 3)

• भारतीय अर्थव्यवस्था (Indian Economy)
• शेतकरी धोरणे आणि ग्रामीण विकास (Agricultural Policies & Rural Development)
• विज्ञान आणि तंत्रज्ञान (Science & Technology)

📌 पेपर 6: सामान्य अध्ययन – 4 (General Studies – 4)

• पर्यावरण व जैवविविधता (Environment & Biodiversity)
• अंतर्गत सुरक्षा आणि आपत्ती व्यवस्थापन (Internal Security & Disaster Management)
• आंतरराष्ट्रीय संबंध (International Relations)

🟠 ३. मुलाखत (Interview)

मुलाखतीसाठी कोणताही निश्चित अभ्यासक्रम नसतो, मात्र खालील विषयांवर तयारी करावी:

• महाराष्ट्रातील व भारतातील चालू घडामोडी
• प्रशासन आणि राज्यशास्त्र
• समाजशास्त्रीय समस्या आणि उपाययोजना
• आत्मपरिचय आणि व्यक्तिमत्त्व विकास
• विशिष्ट विषयांवरील मतप्रदर्शन आणि वादविवाद कौशल्य

2️⃣ गुण व विषय वाटणी

🏆 पूर्व परीक्षा गुण वाटणी:

👉 टिप: CSAT मध्ये 33% गुण आवश्यक आहेत पण हे गुणवत्ता सूचीसाठी विचारात घेतले जात नाहीत.

🏆 मुख्य परीक्षा गुण वाटणी:

🏆 मुलाखत गुण वाटणी:

👉 महत्वाचे: अंतिम गुणवत्ता यादी (Merit List) मुख्य परीक्षा + मुलाखत गुण यांच्या आधारे ठरवली जाते.

✨ निष्कर्ष

MPSC अभ्यासक्रम विस्तृत आणि संपूर्ण तयारीची मागणी करतो. प्रत्येक टप्प्याच्या अभ्यासक्रमाचा सखोल अभ्यास केल्यास यश निश्चितच मिळू शकते. योग्य नियोजन, सतत अभ्यास आणि सरावाने MPSC परीक्षेत उत्तम यश मिळवता येऊ शकते. 🚀